ΑΚΟΥΣΑΤΕ! ΑΚΟΥΣΑΤΕ!


Τα νέα μας:

ΣΑΒΒΑΤΟ, 13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2014

Το ιστολόγιο έχει ολοκληρώσει τον κύκλο λειτουργίας του και που κράτησε από το Σεπτέμβριο του 2013 ως τον Ιούνιο του 2014.
ΚΑΤ' ΟΙΚΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014....

Μια ακόμη σχολική χρονιά ξεκίνησε. Μα αυτή τη φορά δεν είμαστε μαζί. Μια άλλη δασκάλα, η αγαπητή κ. Βάσω, είναι η δασκάλα της τάξης σας. Κι εκείνη θα σας λέει τι και τι έχετε να διαβάσετε στο σπίτι. Από μένα πολλές ευχές σε όλους σας για ΚΑΛΗ ΠΡΟΟΔΟ!!!!!!!!

16 Φεβ 2014

«Ομαλή Μετάβαση των Νηπίων από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό - Παιδαγωγικές Συσκέψεις».

Όπως ανακοινώθηκε ήδη στα νέα του ιστολογίου, την Τρίτη, 18/2/2014, δε θα πραγματοποιηθεί η προγραμματισμένη συνάντηση των γονέων με τη δασκάλα της τάξης, λόγω υπηρεσιακής της υποχρέωσης - η οποία και οφείλεται στην παρακάτω παιδαγωγική συνάντηση που οφείλει να παρευρεθεί την ίδια ώρα και μέρα:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ  ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 40ΗΣ  Περιφέρειας Δημοτικής Εκπαίδευσης Αττικής
Ελευθερίου Βενιζέλου 283
Καλλιθέα - 17674

Καλλιθέα, 11/02/2014
Αρ. Πρωτ. : 20
ΠΡΟΣ:  κ.κ. Διευθύντριες/ ές  & Δασκάλες/ ους Α΄ τάξης των Σ.Μ. της 40ης Περιφέρειας Δ.Ε. Αττικής        
           
ΘΕΜΑ: «Ομαλή Μετάβαση των Νηπίων από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό - Παιδαγωγικές Συσκέψεις».

Σχετ.: ΠΔ 201/1998 άρθρο 14.
     
Στο πλαίσιο της δημιουργίας κατάλληλων συνθηκών για την ομαλή μετάβαση των νηπίων από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό η Σχολική Σύμβουλος της 24ης Περιφέρειας Π.Α., κ. Ευφροσύνη Βαγή- Σπύρου και η  Σχολική Σύμβουλος της 40ης Περιφέρειας Δ.Ε. Αττικής, κ. Ευσταθία Χριστοπούλου διοργανώνουν από κοινού δύο Παιδαγωγικές Συσκέψεις 12.30 – 14.00 για τις/ τους κκ. Διευθύντριες/ ές και τις/ τους εκπαιδευτικούς ΠΕ 70, οι οποίες/ οι έχουν φέτος την Α΄ τάξη των Σ.Μ. της 40ης Περιφέρειας Αττικής και τις Προϊσταμένες των όμορων σε αυτές νηπιαγωγείων, με θέμα:
«Παράγοντες ομαλής μετάβασης των Νηπίων από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό»

Οι Παιδαγωγικές Συσκέψεις θα πραγματοποιηθούν ως εξής:

1η Παιδαγωγική Σύσκεψη: Την Δευτέρα, 17 Φεβρουαρίου 2014, ώρα 12.30 – 14.00 στο 15ο ΔΣ Καλλιθέας (Σπάρτης & Σωκράτους, τηλ. 2109564600) για τις Σ.Μ. και τα Νηπιαγωγεία της Καλλιθέας καθώς και για τον Άγιο Διονύσιο (Λεόντειο Λύκειο) και ιδιωτικό νηπιαγωγείο Ρετζέπη.

2η Παιδαγωγική Σύσκεψη: Την Τρίτη, 18 Φεβρουαρίου 2014, ώρα 12.30 – 14.00 στο 4ο ΔΣ Ν. Σμύρνης (Κράτητος & Αποστολάκη, τηλ. 2109338908) για τις Σ.Μ. και τα Νηπιαγωγεία της Νέας Σμύρνης. 


 Η  Σχολική  Σύμβουλος
  
40ης Περιφέρειας Δ.Ε. Αττικής

Ευσταθία Χριστοπούλου      
                                                                                                                                     

ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΚΡΙΤΙΚΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ



Στα πλαίσια της Φιλαναγνωσίας που στο ωρολόγιο πρόγραμμα της τάξης μας κατέχει τη δική της ξεχωριστή ώρα (κάθε Παρασκευή) και με αφορμή την κατάκτηση εκ μέρους των περισσοτέρων μαθητών της αναγκαίας αναγνωστικής ικανότητας για ατομική πλέον προσέγγιση μικρών τουλάχιστον βιβλίων, αναδημοσιεύουμε το παρακάτω άρθρο και στα πλαίσια ενημέρωσης των γονέων για το έργο του σχολείου. 

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΡΘΡΟΥ ΑΠΟ: 

https://www.psichogios.gr/datafiles/videos/t.100_salonia.pdf   - ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ  ΤΕΥΧΟΣ 100 / 2010

ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΚΡΙΤΙΚΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ  ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ*

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ PROJECT

Γιάννης Ανδρουλιδάκης & Μαίρη Τουρκομανώλη
Εκπαιδευτικοί στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση

Ο Ντενί Ντιντερό στο έργο του Ζακ ο Μοιρολάτρης, που γράφτηκε το 1796, θέτει ήδη το ερώτημα: «Μα ποιος θα είναι ο αφέντης; Ο συγγραφέας ή ο αναγνώστης;» 

Η θεωρία της Λογοτεχνίας στη σύγχρονη εποχή έχει μετατοπίσει το ενδιαφέρον της από την αποκλειστική ενασχόληση με το συγγραφέα (Ρομαντισμός, 19ος αιώνας) και το αποκλειστικό ενδιαφέρον για το κείμενο (Φορμαλισμός, Νέα Κριτική, Δομισμός), στον αναγνώστη και στις διαδικασίες νοηματοδότησης που υλοποιούνται με την πράξη της ανάγνωσης. Για να υπάρξει η λογοτεχνία, ο αναγνώστης είναι εξίσου απαραίτητος όσο και ο συγγραφέας, εφόσον χωρίς αυτόν τα λογοτεχνικά κείμενα θα υπήρχαν μόνο στα ράφια των βιβλιοθηκών.

Η ανάγνωση είναι πράξη δημιουργική και ενεργητική, όχι παθητική ή μονοδιάστατα δεκτική, και χρειάζεται δύο συμμετέχοντες εξίσου απαραίτητους. 

Ο Μπόρχες είπε: 

«Ο συγγραφέας γράφει ένα διήγημα σε μία συγκεκριμένη στιγμή. Ύστερα οι αναγνώστες έχουν όλο το χρόνο δικό τους για να το διαβάσουν και να το ξαναδιαβάσουν, έτσι που στο τέλος το κείμενο να ανήκει περισσότερο στον αναγνώστη παρά στο συγγραφέα». 

Η αναδημιουργία του λογοτεχνικού έργου με βάση τον ορίζοντα των προσδοκιών, προκαταλήψεων και πεποιθήσεων του αναγνώστη εφαρμόστηκε ιδιαίτερα στο χώρο της παιδαγωγικής και της διδακτικής, και πολλοί καθηγητές Λογοτεχνίας υιοθετώντας τις απόψεις αυτές αναθεώρησαν τις παραδοσιακές δασκαλοκεντρικές πρακτικές και διαμόρφωσαν μια διδακτική προσέγγιση του λογοτεχνικού κειμένου περισσότερο μαθητοκεντρική.

Στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια, διαφαίνεται η επίδραση αυτής της νέας αντίληψης, τουλάχιστον θεωρητικά στο ισχύον ΔΕΠΠΣ, όπου η θέση της Λογοτεχνίας στο Δημοτικό έχει αναβαθμιστεί. Αν και δεν αντιμετωπίζεται ως μάθημα με διακριτή θέση, περιεχόμενο, στόχους και με συγκεκριμένες ώρες στο Ωρολόγιο Πρόγραμμα, προσεγγίζεται εν μέρει πάνω σε αυτή τη βάση, προτείνεται με έμφαση η ανάγνωση βιβλίων και οι δραστηριότητες πάνω σε αυτά, καθιερώνεται ώρα ελεύθερης ανάγνωσης, και τα λογοτεχνικά κείμενα τείνουν να αποσυνδεθούν από τη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος. 

Το πρόβλημα όμως παραμένει, και στην πράξη η Λογοτεχνία περιορίζεται στην ανάγνωση αποσπασμάτων και στη διδασκαλία της από κείμενα των Ανθολογίων τα οποία όμως, όσο προσεγμένα και επιμελημένα κι αν είναι, δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στο σκοπό του μαθήματος, τη δημιουργία δηλαδή συνειδητών και ανεξάρτητων αναγνωστών, διότι οι προϋποθέσεις που στηρίζουν αυτή την επιλογή έχουν κλονιστεί τόσο από τις παιδαγωγικές και κοινωνιολογικές έρευνες όσο και από τις σύγχρονες αντιλήψεις για τη διδακτική της Λογοτεχνίας.

Τα επιλεγμένα από την επιτροπή κείμενα προσπαθούν να επιβάλουν τον κανόνα της λογοτεχνικής αυθεντίας και δεν ανταποκρίνονται ούτε στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και τους προσωπικούς προβληματισμούς των μαθητών ούτε στις συγκεκριμένες ανάγκες και τη δυναμική της τάξης. 

Οι μαθητές, λόγω της περιορισμένης έκτασης και πλοκής των κειμένων, δεν μπορούν ούτε να τα βιώσουν βαθύτερα και να τα απολαύσουν ούτε να οικειοποιηθούν ανεπτυγμένες στρατηγικές ανάγνωσης. 

Είναι προφανές ότι η προσήλωση στη λογική των Ανθολογίων δεν ευνοεί την αξιοποίηση της Λογοτεχνίας ως μέσου για «τη συνειδητοποίηση, διερεύνηση και κριτική κατανόηση των διαφορετικών πολιτισμικών κατηγοριών, αναπαραστάσεων, διακρίσεων και αξιών στη βάση των οποίων κατανοούμε την κοινωνική, ιστορική και πολιτισμική μας εμπειρία και συγκροτούμε την κοινωνική μας ταυτότητα, ούτε αναπτύσσει την ικανότητα των μαθητών να συμβάλλουν κριτικά, ισότιμα και δημιουργικά στη διαμόρφωση μιας πλουραλιστικής κουλτούρας».

Σε καμία τάξη τα παιδιά δεν διδάσκονται ένα ολόκληρο λογοτεχνικό βιβλίο με αρχή, μέση και τέλος για να δουν πώς δομείται ένα κείμενο, πώς ξετυλίγονται οι σκέψεις, η αφήγηση, πώς σκιαγραφούνται οι χαρακτήρες, πώς κορυφώνεται η πλοκή, ποια είναι η ατμόσφαιρα του έργου. 

Είναι δυνατόν τα παιδιά να αγαπήσουν τη λογοτεχνία, να αντιληφθούν τι είναι και γιατί τη διαβάζουν, ποια απόλαυση τους προσφέρει ένα καλό βιβλίο, ένα ποίημα, ένα θεατρικό έργο, τι κερδίζουν ως άνθρωποι, όταν διαβάζουν μόνο τις δύο - τρεις σελίδες που αφιερώνουν τα Ανθολόγια σε κάποιους συγγραφείς; Ενώ λοιπόν η Λογοτεχνία στοχεύει στην ανάταση και αποθεώνει τη συγγραφική δημιουργικότητα, τελικά καταδικάζει τους μαθητές σε παθητικότητα και τους προσφέρει πλήξη. 

Η αποσπασματικότητα στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας και η αυθαίρετη κατάταξη των έργων σε θεματικές ενότητες με βάση μέρος του περιεχομένου τους καταργεί την αναγνωστική απόλαυση και είναι ανεπίτρεπτη παρέμβαση στην ενότητα του λογοτεχνικού έργου, αδιανόητη για άλλες μορφές τέχνης. 

Η χρήση του μοναδικού εγχειριδίου καθιστά «σχολικά» τα κείμενα και δημιουργεί ευκαιριακή μόνο επαφή του μαθητή με αυτά και το συγγραφέα. 

Τέλος, η επιφανειακή προσέγγιση και η καλλιέργεια του διδακτισμού ματαιώνει τη σχέση των μαθητών με τη Λογοτεχνία και τη δυνατότητα ουσιαστικής επικοινωνίας με το βιβλίο. 

Είναι ανάγκη επομένως, το λογοτεχνικό βιβλίο ως όλον να μπει δυναμικά στην καθημερινή σχολική πράξη ως μια αυτόνομη, εναλλακτική πρακτική, ουσιαστικά αξιοποιημένο από ένα δάσκαλο συναναγνώστη και σύμβουλο του μαθητή, ειδικά σήμερα που σε όλα τα παιδαγωγικά τμήματα της χώρας διδάσκεται η Λογοτεχνία στους μελλοντικούς δασκάλους και έχουν εκπονηθεί αξιόλογα εκπαιδευτικά προγράμματα λογοτεχνίας. 

Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την πρόταση ανάγνωσης βιβλίων μέσα από θεματικούς άξονες της Ομάδας Έρευνας για τη Διδασκαλία της Λογοτεχνίας (Β. Αποστολίδου - Β. Καπλάνη - Ε. Χοντολίδου, Διαβάζοντας λογοτεχνία στο σχολείο , εκδ. Τυπωθήτω-Γ. Δαρδανός, 2000) και το πρόγραμμα «Σκυταλοδρομία της Ανάγνωσης» που εκπόνησε το Ε.ΚΕ.ΒΙ. και κατά διαστήματα εφαρμόστηκε με επιτυχία σε πολλά σχολεία.

Πρέπει να τονιστεί ότι ολόκληρο το λογοτεχνικό, με την ευρεία έννοια, βιβλίο, από μόνο του δεν αναβαθμίζει την προσέγγιση των μαθητών στην ανάγνωση, ούτε δημιουργεί αυτόματα κριτικούς αναγνώστες αν δεν συνοδεύεται από μια νέα στάση και αντίληψη στην καθημερινή πρακτική της τάξης δημιουργώντας παιδαγωγικό κλίμα ελευθερίας και αποδοχής, αν δεν αποτελεί, λόγω της φύσης του, το σύνδεσμο ανάμεσα στα γνωστικά αντικείμενα και τις διαφορετικές κοινωνικο - συναισθηματικές εμπειρίες των παιδιών και, τέλος, αν δεν αντιμετωπιστεί ως εργαλείο για την προώθηση της φιλαναγνωσίας και την αναζήτηση της προσωπικής αλήθειας κάθε μαθητή. 

Πολύ εύστοχα, η J. Giasson χαρακτηρίζει την τάξη ως αναγνωστική κοινότητα, εφόσον παρουσιάζει τις ακόλουθες συνιστώσες: έναν διδάσκοντα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία, πρόσβαση σε ποιοτικά βιβλία, σημαντική θέση της συλλογικής και της ατομικής ανάγνωσης στην καθημερινή σχολική ζωή, δυνατότητα επιλογής των αναγνωσμάτων από τον ίδιο το μαθητή, συζήτηση γύρω από τα κείμενα σε ομάδες και έμφαση στη γραφή ως εργαλείου αναγνωστικής ανταπόκρισης.

Επειδή γλώσσα και σκέψη συμβαδίζουν και αλληλοτροφοδοτούνται, η ανάγνωση βιβλίων βοηθά στη γλωσσική, γνωστική και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, καθώς και στην καλλιέργεια της δημιουργικής - κριτικής σκέψης. 

Πιστεύοντας ότι ακόμα και τα παιδιά των μικρότερων τάξεων του Δημοτικού μπορούν να συνδιαλλαγούν με τα κείμενα των βιβλίων και να βιώσουν την ανάγνωση ως πράξη προσωπική, υλοποιήσαμε προγράμματα ανάγνωσης και επεξεργασίας εξωσχολικών βιβλίων στη Γ ́ και Δ ́ τάξη του Δημοτικού του σχολείου μας διαμορφώνοντας τους παρακάτω στόχους:

Καλλιέργεια φιλαναγνωσίας. (Επιλογή βιβλίων σε συνεργασία με τα παιδιά, που άπτονται των ενδιαφερόντων τους.)

Ουσιαστική επικοινωνία του παιδιού με το κείμενο και το συγγραφέα – Αναγνώριση και αποδοχή της προσωπικής ανάγνωσης. (Για μεγάλο χρονικό διάστημα ο μαθητής έρχεται σε επαφή με το βιβλίο που διαβάζει, κάνει προσωπικές υποθέσεις για την πλοκή και τους ήρωες της ιστορίας, βιώνει την εξέλιξή της.)  

Άσκηση σε στρατηγικές και πρακτικές ανάγνωσης – Ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής σκέψης. (Ο μαθητής μεταφέρει στον προσωπικό του χώρο αναγνωστικά κριτήρια και εργαλεία που γνώρισε στην τάξη, αναπτύσσει την αναγνωστική αυτοδυναμία του και πιθανόν το ενδιαφέρον του να γίνει «διά βίου» αναγνώστης.)

Καλλιέργεια προφορικού λόγου και δεξιοτήτων συνομιλίας. (Ο μαθητής με μεθοδολογικά εργαλεία που του έχουν δοθεί και σχετικά φύλλα εργασίας σχολιάζει το βιβλίο που διαβάζει, το συζητά με την ομάδα του, το συνδέει με τον κοινωνικό του περίγυρο, προσπαθεί να το ερμηνεύσει με τη βοήθεια των συμμαθητών και του συναναγνώστη δασκάλου.)

•  Παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου με νόημα και αποτελεσματικότητα επικοινωνίας – Μετασχηματισμός ενός κειμενικού είδους σε άλλο. (Ο μαθητής γίνεται ο ίδιος παραγωγός κειμένων, αναπτύσσει την προσωπική του άποψη επεμβαίνοντας στο βιβλίο, κατασκευάζοντας με αυτό τον τρόπο την ταυτότητά του ως δημιουργικού αναγνώστη.)

Επαφή του μαθητή με ευρύτερες κοινωνικές και πολιτισμικές αξίες που περιέχονται στα βιβλία. (Με αυτόν τον τρόπο ικανοποιείται η επιδίωξη να λειτουργεί το σχολείο ως φορέας πολιτισμού αποδοτικότερα, γιατί ο μαθητής στηρίζεται στη δική του πρόσληψη, εργάζεται σ’ ένα διδακτικό τοπίο ισοτιμίας και έχει τη δυνατότητα να συνδιαλλαγεί για τις αξίες που γνώρισε.)

Απόλαυση του κειμένου. (Το ολόκληρο βιβλίο δίνει στο μαθητή τη δυνατότητα να περιπλανηθεί στις σελίδες του, να ταξιδέψει διαβάζοντάς το, να ταυτιστεί με τους ήρωές του. Εξάλλου, η απόλαυση του κειμένου συνδέεται περισσότερο με την ιδιωτική ανάγνωση και λιγότερο με τη θεσμοποιημένη ανάγνωση στο σχολείο.)

Λεκτική και εξωλεκτική επικοινωνία με την ομάδα. (Ο μαθητής επικοινωνεί με τους συμμαθητές του, ανταλλάσσει εμπειρίες και μέσω των αρχών της βιωματικής μάθησης εμπλέκεται ενεργά στα δρώμενα του βιβλίου και της τάξης.) 

Απόκτηση δεξιοτήτων ενσυναίσθησης. (Ο μαθητής γνωρίζει και κατανοεί συναισθήματα και απόψεις άλλων, αποδέχεται τη διαφορετικότητα και μαθαίνει να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του.)

Εξοικείωση με τις δυνατότητες της γλώσσας να καταγράφει με τη συνδρομή της φαντασίας τις σκέψεις και τα συναισθήματα – Έκφραση προσωπικών βιωμάτων. (Ο μαθητής γοητεύεται από το κείμενο, το απολαμβάνει, το κατανοεί και τελικά εκφράζεται και ο ίδιος αυθεντικά και δημιουργικά, νοηματοδοτώντας προσωπικά τα κείμενά του.)

Ανάπτυξη κοινωνικότητας και αυτοεκτίμησης μέσα από την ομαδική εργασία. (Η δημιουργία πολλών και διαφορετικών κειμένων που γράφονται, διαβάζονται και ακούγονται στο πλαίσιο της ομάδας βοηθούν το μαθητή να ενισχύσει την αυτοεικόνα του και την αυτοπεποίθησή του.)

•  Εξωτερίκευση σκέψεων και συναισθημάτων μπροστά σε κοινό. (Ο μικρόκοσμος της τάξης βοηθά στην εξοικείωση του μαθητή με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο συμμετέχει ενεργά, κριτικά και δημιουργικά ανακοινώνοντας εργασίες του.)

Εργαστήκαμε με τη μέθοδο project επειδή πιστεύουμε ότι είναι η καταλληλότερη για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αφού ευνοεί την ανάπτυξη πρωτοβουλιών από τους μαθητές, ενισχύει την ανακαλυπτική μάθηση και την ομαδική εργασία, πριμοδοτεί την παραγωγή πρωτότυπου υλικού, αναδεικνύει τα ταλέντα και τις ικανότητες όλων των μαθητών και, τέλος, απαιτεί την αλλαγή του ρόλου του δασκάλου από κύριο καθοδηγητή σε συντονιστή και εμψυχωτή της τάξης.

Τα βιβλία που επιλέξαμε, δημιουργούσαν ερωτήματα και προβληματισμούς που μπορούσαν να απαντηθούν με την ανάγνωση και την επεξεργασία τους. 

Δεν περιοριστήκαμε μόνο σε λογοτεχνικά παιδικά βιβλία αλλά επεκταθήκαμε και σε βιβλία γνώσεων, θέλοντας να παρακινήσουμε το μαθητή να ανακαλύψει μία έγκυρη και υπεύθυνη πηγή πληροφοριών για τον εμπλουτισμό διαθεματικών δραστηριοτήτων και να καταλάβει ότι η ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων μπορεί να τον βοηθήσει να επεξεργαστεί τις εμπειρίες του, να βελτιώσει τις σχέσεις του με τους άλλους και να μάθει ένα σωρό πράγματα για τον κόσμο. 

Ειδικότερα για τα λογοτεχνικά βιβλία που προσεγγίσαμε, προετοιμάσαμε το περιβάλλον της τάξης, εκπονήσαμε φύλλα εργασίας για στοχευμένη ανάγνωση και επεξεργασία των βιβλίων, δημιουργήσαμε κίνητρα για τη βιωματική εμπλοκή των παιδιών και αναπτύξαμε δραστηριότητες αποδόμησης και κριτικής κατανόησης των κειμένων. Με ανοικτές ερωτήσεις διευκολύναμε το διάλογο και με δημιουργικές δραστηριότητες προωθήσαμε την αλληλεπίδραση των μαθητών στην ομάδα και στην τάξη.

Τέλος, ανατρέψαμε την πλοκή, συνθέσαμε νέα κείμενα, παίξαμε παιχνίδια φαντασίας και ρόλων, εικονογραφήσαμε και δραματοποιήσαμε σκηνές, κατασκευάσαμε μακέτες και αφίσες και δώσαμε τη δυνατότητα στα παιδιά να παρουσιάσουν τη δουλειά τους. Επειδή κάθε βιβλίο είναι διαφορετικό, διαμορφώσαμε επιμέρους δραστηριότητες σύμφωνα με το περιεχόμενό του, το είδος του και τις προσδοκίες των παιδιών. 

Ενδεικτικά παρουσιάζουμε τα βασικά σημεία και την εμπειρία μας από διαφοροποιημένα προγράμματα διαθεματικής προσέγγισης βιβλίων με παιδιά μικρότερων τάξεων του Δημοτικού, στα πλαίσια του γλωσσικού μαθήματος και της Ευέλικτης Ζώνης.

Τη σχολική χρονιά 2007-2008, ένα από τα βιβλία που επεξεργαστήκαμε ήταν το βιβλίο της Τζακλίν Ουίλσον, www.thelonaxero.com   (εκδ. Ψυχογιός, 2006), το οποίο αναφέρεται στη δημιουργία της ιστοσελίδας του τίτλου που είναι μια ιδέα του δασκάλου της τάξης, ώστε οι μαθητές να γράφουν τις ανησυχίες τους ανώνυμα και να λύνουν τα προβλήματά τους με τη βοήθεια των συνομηλίκων τους. 

Η ιδέα υλοποιείται και η σελίδα γεμίζει γράμματα με θέματα όπως το διαζύγιο των γονέων, η ζωή με κάποια αναπηρία, η αίσθηση ότι είσαι άχρηστος στο σχολείο και οι νυχτερινοί εφιάλτες...  

Τα παιδιά εστίασαν την προσοχή τους στη συναισθηματική δομή της ζωής των ηρώων δημιουργώντας μια πλήρη ταυτότητα του προβλήματος και ένα προσωπικό ημερολόγιο για κάθε ήρωα, καταγράφοντας τις σκέψεις του και βιώνοντας την κατάστασή του μέσα από ασκήσεις ενσυναίσθησης και παιχνίδια ρόλων. 

Στη συνέχεια παρουσίασαν τα κυρίαρχα συναισθήματα του βιβλίου δημιουργώντας το Χάρτη Συναισθημάτων που περιλάμβανε: τον ορισμό του συναισθήματος, την εικονογράφησή του, τον εντοπισμό του στο κείμενο και τη διαχείρισή του από τους ήρωες, την ανάδειξή του στην καθημερινότητα των παιδιών και τη διαχείρισή του σε προσωπικό επίπεδο μέσα από θεατρικό παιχνίδι

Τέλος, δημοσιοποίησαν και μοιράστηκαν στην ομάδα ανώνυμα το πρόβλημα ενός υπαρκτού φίλου τους και αναζήτησαν κοινές λύσεις μέσα από διαφορετικές οπτικές γωνίες, προβάλλοντας έμμεσα δικές τους καταστάσεις και προβλήματα. 

Το project, ένας συνδυασμός Συναισθηματικής Αγωγής και Λογοτεχνίας, εφαρμόστηκε σε δύο τμήματα της Δ ́ Δημοτικού του σχολείου μας στα πλαίσια της συμμετοχής μας στο Δίκτυο Σχολικής Καινοτομίας και διήρκεσε δύο μήνες. Συμμετείχαν περίπου 60 παιδιά και αξιολογήθηκε θετικά από τους συμμετέχοντες και τους γονείς τους.

Τη σχολική χρονιά 2008-2009, ανάμεσα στα βιβλία που επεξεργαστήκαμε ήταν και αυτό του Πέτρου Χατζόπουλου, Η εξαφάνιση της Ντόροθυ Σνοτ (εκδ. Πατάκη, 2003). Όλα αρχίζουν όταν η Ντόροθυ Σνοτ, η καλόκαρδη κάμπια, εξαφανίζεται. Όλα τα πλάσματα του δάσους, δέντρα, ζώα, πουλιά, έντομα, ερπετά... παρελαύνουν στις σελίδες του βιβλίου και μέσα από την εξέλιξη της ιστορίας και το αστυνομικό δαιμόνιο του Κορνήλιου Κρικ, ο αναγνώστης «μαθαίνει» ότι πολυτιμότερα του χρήματος είναι η φιλία και η αγάπη. Το ψέμα, οι αδυναμίες, οι συνήθειες, όπως π.χ. τα νούφαρα, ένα παιχνίδι αντίστοιχο της χαρτοπαιξίας στην κοινωνία των ανθρώπων, φωτίζονται και αποκαλύπτεται η αρνητική πλευρά τους. Το χιούμορ και η ευρηματικότητα είναι επίσης πολύ δυνατά χαρακτηριστικά στοιχεία αυτού του βιβλίου, το οποίο, αν μη τι άλλο, παρασύρει τον αναγνώστη σε ένα ταξίδι ευχάριστης ανάγνωσης. 

Η τάξη χωρίστηκε σε ομάδες και τα παιδιά επικεντρώθηκαν στην εξέλιξη της πλοκής και στις ιδιαιτερότητες των ηρώων δημιουργώντας την ταυτότητα υπόπτου, όπου κατέγραψαν τα χαρακτηριστικά του, εντόπισαν τα εις βάρος του ενοχοποιητικά στοιχεία, αναζήτησαν πιθανά κίνητρα για την απαγωγή και αξιολόγησαν το προβαλλόμενο άλλοθί του. Από αυτή τη διαδικασία προέκυψε το Λεξικό Μυστηρίου,  στο οποίο καταγράφηκαν και ορίστηκαν λέξεις που έχουν σχέση με αστυνομικές ιστορίες. Οι ομάδες βίωσαν την υπόθεση, μπήκαν στη θέση των ηρώων, έγραψαν τα δικά τους απειλητικά σημειώματα ή τις αντίστοιχες αγγελίες αναζήτησης, προσπάθησαν να παραπλανήσουν τον ντετέκτιβ, κατασκεύασαν χάρτη και μακέτα του δάσους που διαδραματίστηκε η ιστορία και, τέλος, συμμετείχαν στη διαλεύκανση της απαγωγής από τον ντετέκτιβ, υιοθετώντας τη διαδικασία επίλυσης προβλήματος μετά από ανάλυση δεδομένων και σχετικές υποθέσεις.

Την ίδια χρονιά προσπαθήσαμε να γνωρίσουν τα παιδιά την ποίηση και να καλλιεργήσουν το ενδιαφέρον τους για τα δημιουργήματά της. Βάση του εγχειρήματός μας ήταν τα Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά του Γιώργου Σεφέρη (εκδ. Ερμής, 1992). Ο ποιητής έγραψε αυτά τα ποιήματα το 1941 ακολουθώντας τους κανόνες του λίμερικ. Σε συνδυασμό με την εικονογράφησή τους δημιουργούν έναν κόσμο αστείο και περίεργο, ασυνήθιστο για την ελληνική ποίηση. 

Τα παιδιά αξιοποιώντας το διαδίκτυο και τη βιβλιοθήκη μας, γνώρισαν τον ποιητή και την εποχή του. Διάβασαν το βιβλίο και αφού επεξεργάστηκαν τα λίμερικ κατανόησαν και οικειοποιήθηκαν την τεχνική συγγραφής τους, και σε συνδυασμό με λεκτικά παιχνίδια φαντασίας και ασκήσεις δημιουργικότητας έγραψαν και εικονογράφησαν τα δικά τους ποιητικά κείμενα ακολουθώντας τα πρότυπα του ποιητή. 

Αναζητήσαμε τις πηγές έμπνευσής του και επιλέξαμε να επικεντρωθούμε στο ποίημα «Ο Δρ. Ρωτλάουφ και η κα Ζεν», που περιέχεται στο παραπάνω βιβλίο και ο ποιητής το εμπνεύστηκε από κούκλες που κατασκεύασε από ευτελή υλικά. Τα παιδιά μιμούμενα τον ποιητή κατασκεύασαν δικές τους φιγούρες, τους έδωσαν ζωή συμπληρώνοντας την ταυτότητά τους, τις τοποθέτησαν σε χωροχρονικό πλαίσιο, τις έφεραν σε επαφή, έγραψαν το δικό τους σενάριο και δημιούργησαν αντίστοιχο ποίημα. 

Τέλος, παρακολουθήσαμε τη θεατρική παράσταση «Η συνωμοσία των λουκουμάδων», το κείμενο της οποίας περιέχεται στο ίδιο βιβλίο, και τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με μελοποιημένο και δραματοποιημένο ποιητικό λόγο. 

Το project ποίησης εφαρμόστηκε σε δύο τμήματα της Γ ́ Δημοτικού του σχολείου μας στα πλαίσια της συμμετοχής μας στο Δίκτυο Σχολικής Καινοτομίας και διήρκεσε τέσσερεις μήνες. 

Συμμετείχαν περίπου 60 παιδιά και αξιολογήθηκε θετικά από τους συμμετέχοντες και τους γονείς τους. 

Θα μπορούσαμε να παραθέσουμε κι άλλα παραδείγματα, αλλά νομίζουμε ότι ακόμα και αυτό το μικρό δείγμα δραστηριοτήτων είναι ικανό να στηρίξει την επιχειρηματολογία μας, να δείξει ότι η ανάγνωση ολόκληρων βιβλίων μπορεί να αποτελέσει το ερέθισμα και την αφετηρία για έναν επαναπροσδιορισμό των πλαισίων διδασκαλίας και αξίζει να κατέχει μόνιμη θέση στο σχολικό πρόγραμμα γιατί δείχνει στα παιδιά έναν ακόμη τρόπο για να μάθουν, έναν ακόμη τρόπο για να ζήσουν. 

Ο Τούρκος πεζογράφος Ορχάν Παμούκ γράφει: 

«Δεν μπορείς να αρχίσεις τη ζωή, αυτό το άνευ επιστροφής ταξίδι, ξανά από την αρχή αφότου τελειώσει, αλλά αν έχεις ένα βιβλίο στα χέρια σου, όσο σύνθετο ή δυσνόητο κι αν είναι, όταν το τελειώσεις μπορείς αν επιθυμείς να επιστρέψεις στην αρχή, να το διαβάσεις πάλι και έτσι να καταλάβεις όλα όσα είναι δυσνόητα και μαζί με αυτά να καταλάβεις και την ίδια τη ζωή».

___________________________________

* Εισήγηση στο 5ο Συνέδριο του ΕΛΛΙΕΠΕΚ με θέμα «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω», Αθήνα 2010.  Η ανάγνωση ολόκληρων λογοτεχνικών, με την ευρεία έννοια, βιβλίων, μέσα στην καθημερινή πρακτική της τάξης, δεν αφορά πια μόνο το γλωσσικό μάθημα, αλλά λόγω της φύσης της Λογοτεχνίας να μιλά για θέματα που απασχολούν τον άνθρωπο, διαπερνά όλα τα μαθήματα και γίνεται ουσιαστικό μέρος της σχολικής ζωής. Η προσωπική, βιωματική επαφή και συνδιαλλαγή των παιδιών με το εξωσχολικό βιβλίο και το συγγραφέα του και η ουσιαστική ανακάλυψη της γνώσης που περικλείει, εδραίωσαν σε εμάς την άποψη ότι η ανάγνωση και επεξεργασία ολόκληρων βιβλίων και η προσέγγιση της Λογοτεχνίας ως εργαλείου για τη δημιουργία ανεξάρτητων και κριτικών αναγνωστών, αξίζει να κατέχει μόνιμη θέση στο σχολικό πρόγραμμα του Δημοτικού γιατί δείχνει στα παιδιά έναν ακόμα τρόπο για να μάθουν.



BIBΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Brasseur, P. (2005), 1001 δραστηριότητες για να αγαπήσω το βιβλίο, μτφρ. Γεροκώστα, Ε., Αθήνα: Μεταίχμιο.

Giasson, J. (2000), Les textes litteraires à l’école , Montreal/Paris: Gaetan Morin.

Goleman, D. (1997), Η συναισθηματική νοημοσύνη, μτφρ. Παπασταύρου, Α., Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Johnson, T. & Louis, D. (1987), Literacy through Literature, Ontario, Canada: Scholastic.

Manguel, A. (1997), Η ιστορία της ανάγνωσης, μτφρ. Καλοβύρνας, Λ., Αθήνα: Νέα Σύνορα- Λιβάνης.

Rodari, G. (2001), Γραμματική της φαντασίας, μτφρ. Κασαπίδης, Γ., Αθήνα: Μεταίχμιο.

Αποστολίδου, Β. (1997), Κριτήρια επιλογής λογοτεχνικών βιβλίων για σχολική χρήση, Αθήνα:  Εθνικό Κέντρο Βιβλίου.

Αποστολίδου, Β., Καπλάνη, Β., & Χοντολίδου, Ε. (επιμ.) (2002), Διαβάζοντας λογοτεχνία στο σχολείο, Αθήνα: Τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανός.

Αποστολίδου, Β., & Χοντολίδου, Ε. (επιμ.) (2004), Λογοτεχνία και Εκπαίδευση, Αθήνα: Τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανός.

Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) – Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης ΥΠΕΠΘ (2001), Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.

Καλογήρου, Τ. & Λαλαγιάννη, Κ. (επιμ.) (2005), Η λογοτεχνία στο σχολείο: Θεωρητικές Προσεγγίσεις και διδακτικές εφαρμογές στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, Αθήνα: Τυπωθήτω- Γιώργος Δαρδανός.

Κατσίκη-Γκίβαλου, Α. (επιμ.) (1994), Παιδική Λογοτεχνία, θεωρία και πράξη, Αθήνα: Καστανιώτης.

Κατσίκη-Γκίβαλου, Α. (επιμ.) (1999), «Η αμφίδρομη σχέση λογοτεχνίας και γνωστικών αντικειμένων», στο: Λογοτεχνία και Εκπαίδευση, Αθήνα: Τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανός, σσ. 35-41.

Κατσίκη-Γκίβαλου, Α., Καλογήρου, Τ. & Χαλκιαδάκη, Α. (επιμ.) (2008), Φιλαναγνωσία και σχολείο, Αθήνα: Πατάκης.

Ουίλσον, Τ. (2006), www.thelonaxero.com    μτφρ. Τουρκολιά-Κυδωνιέως, Ρ., Αθήνα: Ψυχογιός.

Σεφέρης, Γ. (1992), Ποιήματα με ζωγραφιές για μικρά παιδιά, Αθήνα: Ερμής.

Τσιλιμένη, Τ. (επιμ.) (2004), Το σύγχρονο παιδικό-νεανικό μυθιστόρημα, μτφρ. Παπασταύρου, Α., Αθήνα: Σύγχρονοι Ορίζοντες.

Χατζόπουλος, Π. (2003), Η εξαφάνιση της Ντόροθυ Σνοτ, Αθήνα: Πατάκης.


15 Φεβ 2014

Οι περιπέτειες του Καροτένιου και τα δίψηφα φωνήεντα



Νέες περιπέτειες για τον Καροτένιο. Μπορεί να έμαθε όλα τα γράμματα της Αλφαβήτας μα τώρα τον καρτερούν τα δίψηφα, φωνήεντα και σύμφωνα, και οι συνδυασμοί τους.

ΠΡΟΒΟΛΗ ΑΡΧΕΙΟΥ

ΛΗΨΗ ΑΡΧΕΙΟΥ



ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΟΡΟΥΜ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΟΤΕΝΙΟ ΠΕΙΡΑΤΗ:


Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΟΤΕΝΙΟΥ

ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΕΙ..

Ο Καροτένιος κέρδισε στο  λαχείο  είκοσι χιλιάδες!

Έπεσε αμέσως σε μεγάλες σκέψεις. Τι να τα κάνει τόσα χρήματα;

Αποφάσισε να πάει κρουαζιέρα στον Ειρηνικό ωκεανό!

Γεμίζει το σακίδιό του και ξεκινά.

Πάει στο λιμάνι και αγοράζει εισιτήριο για το καράβι.

Περνάνε μέρες και νύχτες, το καράβι όλο κουνάει και ο Καροτένιος δεν ξέρει τι να κάνει!

Κάποτε έφτασαν στον Ειρηνικό. Πέρα μακριά φάνηκε ένα νησί. Χαρά ο Καροτένιος!

Δίνει βουτιά και φτάνει στην παραλία!

- Αχ, Παναγία μου! Τι είναι εκείνο το τέρας  με τα μεγάλα σαγόνια;

Ένας κροκόδειλος! Ένας πεινασμένος κροκόδειλος!

Βάζει τα πόδια στην πλάτη και τρέχει να σωθεί.

- Βοήθεια, βοήθειααα! φωνάζει.

Και τότε βλέπει έναν πειρατή!

- Δε γλιτώνω με τίποτα. Θα με φάνε λάχανο!

- Τι έπαθες, Καροτένιε; ρωτάει η Μαριορή πάνω από το κεφάλι του.

Ουπς! Δεν ήταν αλήθεια! Ήταν μόνο ένα κακό όνειρο!

Πηδά από το κρεβάτι και τρέχει στην κουζίνα να φάει ένα γερό πρωινό. Γάλα,  φρυγανιές με μέλι και βούτυρο και μια μεγάλη δόση ... λαχανικά!

- Μαριορή, λέει σοβαρός σοβαρός. Βρήκα τι στολή θέλω για τις Απόκριες! Θα γίνω πειρατής!



Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΑΙ... 


Ο ΚΑΡΟΤΕΝΙΟΣ ΠΑΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ήταν να μην πάρει την απόφαση ο Καροτένιος για την αποκριάτικη στολή. Από το πρωί ούτε λεπτό δεν κάθεται ήσυχος.

- Πάμε Πειραιά, πάμε Πειραιά, φωνάζει και τραβάει τη Μαριορή από τη φούστα.

- Και γιατί να πάμε στον Πειραιά; Είναι καιρός για βόλτες; Είσαι και αρρωστούλης, του λέει εκείνη.

- Μια χαρά είμαι. Θα είμαι όμως καλύτερα αν αγοράσω τη στολή μου!

- Α, μάλιστα. Για τη στολή ξεσηκώθηκες. Ο Πειραιάς όμως τι δουλειά έχει;

- Δε θυμάσαι τι στολή θέλω;

- Ναι, το θυμάμαι. Πειρατής. Ε, και;

- Μα ο Πειραιάς είναι λιμάνι. Πού αλλού να βρω τον πειρατή μου; Και το λέει και η λέξη: Πειρ-αιάς, πειρ-ατής!

- Πολύ ωραία σου τα μαθαίνουν στο σχολείο σου τα ελληνικά. Δηλαδή ο πειρατής βγαίνει από τον Πειραιά; Σαν να λέμε και το κουνουπίδι είναι από το κουνούπι και το ψαλίδι ψάλλει;

- Δεν ξέρω τι σημαίνουν τα κουνουπίδια και τα ψαλίδια. Ξέρω μόνο τι σημαίνει για μένα να πάρω τη στολή μου!

Τι να κάνει και η Μαριορή; Μια και δυο στον Πειραιά για τη στολή. Πηγαίνουν στο ένα μαγαζί, πηγαίνουν στο άλλο, ανεβαίνουν σκάλες, κατεβαίνουν σκάλες. Βρήκαν επιτέλους τον πειρατή!

Βάζει ο Καροτένιος τη στολή και τρέχει στον καθρέφτη.

Καμαρωτός καμαρωτός, δε χορταίνει την καινούρια του εικόνα. Παίρνει πόζα, σηκώνει τη μαχαίρα ψηλά  και αρχίζει τα τραγούδια:

- Είμαι πολύ ωραίος, βεβαίως βεβαίως! Είμαι πειρατής, Πειραιώτης πειρατής!

Θα τα πιω και θα χορέψω γιατί το `χω ρίξει έξω,

όμορφα σεμνά κι ωραία γιατί είμαι απ’ τον Περαία!



Σχετική είναι επίσης η Αποκριάτικη Αλφαβήτα που ανεβάσαμε προ ημερών αλλά και η ανάρτηση στο φόρουμ της περσινής Α'1 τάξης του 2ου Δημοτικού Σχολείου Ηγουμενίτσας, με τον Καροτένιο να ψάχνει όλη την Αποκριάτικη Αλφαβήτα και να μην μπορεί να διαλέξει στολή:

http://faros.fforumfree.com/t659-topic 




ΕΡΑΝΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ

Ελληνική Δημοκρατία Νέα Σμύρνη, 6/2/14            
Νομός Αττικής
Δήμος Νέας Σμύρνης Αρ. πρωτ.: 6188
Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής

Ταχ. Δ/νση: Μεγάλου Αλεξάνδρου 65
Ταχ. Κώδικας: 171 21 – Ν. Σμύρνη
Τηλ.: 213 2025882
Αριθ. Fax: 210 9373534
Ηλεκ. Δ/νση: kpns@otenet.gr

ΠΡΟΣ:
- Σχολεία Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Νέας Σμύρνης

Αξιότιμοι/ες κύριοι/ες,

Οι πρόσφατες σεισμικές δονήσεις στο νησί της Κεφαλληνίας προκάλεσαν εκτεταμένες ζημίες στα σπίτια και στις ζωές των κατοίκων. Με νωπές τις αναμνήσεις του καταστροφικού σεισμού της 7ης Σεπτεμβρίου του 1999 στην Πάρνηθα, παρά το γεγονός ότι πέρασαν 15 χρόνια, αλλά και των πυρκαγιών στην Πελοπόννησο το 2007, ο Δήμος μας οφείλει, όπως πάντα βέβαια κάνει, να σταθεί αρωγός στους δοκιμαζόμενους εκεί πολίτες.
Μετά από επικοινωνία της Κοινωνικής Υπηρεσίας του Δήμου μας με τον Δήμο Κεφαλληνίας διαπιστώθηκε η ανάγκη στα παρακάτω είδη:

Κουβέρτες (καινούριες  ή σε πολύ καλή κατάσταση)
Ξηρά τροφή (κονσέρβες έτοιμων γευμάτων, τόνου, μπισκότα κλπ)  
Εμφιαλωμένα νερά 

Κατόπιν τούτου, σας καλούμε να προσφέρετε από τα παραπάνω είδη. Η συλλογή των ειδών θα γίνει την Πέμπτη 20/2/2014 από φορτηγό του Δήμου. 


Η ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΣ ΟΙ ΠΡΟΕΔΡΟΙ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ           ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΕΠΙΤΡΩΠΩΝ


ΜΑΡΙΝΑ ΙΑΚΩΒΑΚΗ         ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΟΝΩΡΑ
 ΜΠΙΣΑΛΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ



ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ: Ασκήσεις σε τετραγωνισμένο χαρτί





10 Φεβ 2014

Η ΓΟΡΓΟΝΑ - και η αρχή του νέου μας πρότζεκτ

Το Αλφαβητάρι της Παναγίας (δείτε σχετικά την προηγουμένη μας ανάρτηση) είναι το πρώτο μέρος ενός νέου πρότζεκτ της τάξης μας. Ήρθε τη στιγμή που ολοκληρώσαμε την Αλφαβήτα και ίσως κάποιος να νομίσει ότι απλά είναι ένα ακόμη αλφαβητάρι από τα πολλά που έχουμε ανεβάσει. Μα δεν είναι έτσι ακριβώς. Μπορεί και τους σκοπούς της Γλώσσας να υπηρετεί μα ταυτόχρονα έχει στόχο να συνδυάσει πολλά ακόμη διδακτικά αντικείμενα της Πρώτης Δημοτικού αλλά και προγράμματα που ήδη υλοποιούμε στην τάξη μας. Και κυρίως το πρόγραμμα της Helmepa Junior. Το πώς θα αρχίσετε να το υποψιάζεστε από την ανάρτηση που ακολουθεί. Το διήγημα "Η ΓΟΡΓΟΝΑ" από τα "ΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΛΩΡΗΣ" του Ανδρέα Καρκαβίτσα. Και που σήμερα άκουσαν τα παιδιά και στην τάξη. 

Αφόρμηση λάβαμε από τις συλλαβές του έψιλον γιώτα. Και συγκεκριμένα το "ζει". Από κει πιάσαμε το μίτο και μιλήσαμε για το "Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος".  Σε διασκευή όμως μια και η δασκάλα προϋπήρξε ναυτικός και η Γοργόνα παρουσιάστηκε σαν προσωπικό βίωμα και με το δικαίωμα που δίνουν τα παραμύθια. Παραθέτουμε στο ιστολόγιο και το πραγματικό διήγημα. Για τους μεγάλους. Και για να ξεκινήσουν κι εκείνοι το ταξίδι στα πέλαγα.  


Η ΓΟΡΓΟΝΑ



Με το μπρίκι* του καπεταν Φαράση αρμένιζα μισοκάναλα εκείνη τη νύ­χτα. Σπάνια νύχτα! πρώτη και τελευταία θαρρώ στη ζωή μου. Τι είχαμε φορτωμένο; Τι άλλο από σιτάρι. Πού πηγαίναμε; Πού αλ­λού από τον Πειραιά. Πράματα και τα δυο που τα έκαμα το λιγότερο είκοσι φορές. Μα εκείνη τη βραδιά ένιωθα τέτοιο πλάκωμα στην ψυχή, που κινδύνευα να λιγοθυμήσω. Δεν ξέρω τι μου έφταιγε· θες η γαληνεμένη θάλασσα, θες ο ξάστερος ουρανός, θες το τσουχτερό λιοπύρι· δεν μπορώ να ειπώ. Μα είχα τόσο βαριά την ψυχή, ήβρεσκα τόσο σαχλοπλημμυρισμένη τη ζωή, που αν με άρπαζε κανείς να με ρίξει στο νερό, «όχι!» δε θα ’λεγα.

Ο ήλιος ήταν ώρα βασιλεμένος. Τα χρυσοπόρφυρα συγνεφάκια, που συντρόφευαν το βασίλεμά του, σκάλωσαν κάπου μαύρα σαν μεγάλες καπνιές. Ο Αποσπερίτης έλαμψε κρυσταλλόχιονο μέσα στα σκούρα. Φάνηκαν ψηλά οι αστερισμοί ένας κι ένας. Τα νερά κάτω πήραν εκείνο το λευκοσκότεινο χρώμα, το κρύο και λαχταριστό του ατσαλιού. Το ναυτόπουλο άναψε τα φανάρια· ο καπετάνιος κατέβηκε να κοιμηθεί· ο Μπούλμπερης έκατσε στο τιμόνι. Ο Μπραχάμης, ο σκύλος μας, κουλουριάστηκε στη ρίζα του αργάτη να ησυχάσει και κείνος.

Εγώ ούτε να ησυχάσω μπορούσα. Ούτε ύπνο ούτε ξύπνο. Δο­κίμασα να πιάσω κουβέντα με τον τιμονιέρη· μα είχε τόση ανο­στιά, που έσβησε σαν φωτιά αναμμένη με χλωρόξυλα. Πήγα να παίξω με το Μπραχάμη· αλλά και κείνος τρύπωσε ακόμη πε­ρισσότερο το μουσούδι στα πόδια του και βαριεστημένος γρίνιασε, σαν να μου έλεγε:

- Άφησέ με και δεν έχω την όρεξή σου!

Τότε βαριεστημένος και γω πήγα και ξαπλώθηκα μπρού­μυτα καταμεσής κι έκλεισα στη χούφτα τα μάτια μου. Ήθελα να μη βλέπω τίποτα, να μην αισθάνομαι πως ζω. Και λίγο λίγο σχεδόν το κατόρθωσα. Κάτι ελάχιστο, σαν θαμπό καντηλάκι, ένιωθα να ζει μέσα μου και γύρω το κορμί μου να σμίγει και να χωνεύει μέσα στ’ αναίσθητα σανίδια της κουβέρτας.

Πόσο έμεινα έτσι, δεν ξέρω. Τι μου ήρθε στο νου κι αν μου ήρθε τίποτα, δε θυμούμαι. Άξαφνα όμως άρχισα ν’ ανατριχιάζω· σαν κάποιος μαγνήτης να ερέθιζε τα νεύρα μου, όπως η υγρασία αναγκάζει τα πουλιά στο φλυάρισμα. Κι ευθύς πορ­φυρό κύμα χύθηκε απάνω μου. Πίστεψα πως κολυμπούσα στα αίματα. Και όπως ο κοιμάμενος σε σκοτεινό δωμάτιο αυτόματα ξυπνά στο λαμπρό φως της ημέρας, και γω άνοιξα τα μά­τια μου. Τ’ άνοιξα ή τα ’κλεισα δε θυμούμαι, θυμούμαι μόνο πως έμεινα ακίνητος. Πρώτη μου σκέψη ήταν πως ξύπνησα στο στομάχι κάποιου ψαριού, που ρούφηξε το καράβι μας. Και όμως δεν ήταν στομάχι ψαριού. Ήταν ο ουρανός ψηλά και κά­τω η θάλασσα. Μα όλα, ψηλά και χαμηλά, στρωμένα ήταν με ρούχο κατακόκκινο, κυματιστό, που έβαφε με αβρό φεγγοβόλημα ως και το σωτρόπι της σκάφης μας. Κάπου στα πέρατα της γης πυρκαγιά τίναζε τη λαμπάδα της ψηλά κι έριχνε φοβερούς αποκλαμούς πέρα δώθε. Μα πού το κάμα και πού η αθάλη της; Και τα δυο έλειπαν.

Κάτω στα βάθη του βοριά κάποιο μενεξεδένιο σύγνεφο άπλωσε και τύλιξε γαλαζόχρωμα τ’ αστέρια, τα έκρυψε κάτω από το πυκνό μαγνάδι του. Και παραπάνω τόξο απλώθηκε λευκοκίτρινο κι έχυσε μεσούρανα ποτάμια σκοτεινά και ποτάμια πράσινα, χρυσορόδινα και γλαυκά, λες και ήθελε να βάψει το στερέωμα. Και το τόξο, κινητό σαν ανεμόδαρτο παραπέτασμα, κουνούσε τα κρόσσια εμπρός, άπλωνε τις αραχνοΰφαντες δαντέλλες του και πρόβαινε, όπως η πλημμύρα προβαίνει και σκεπάζει με αφρούς και γλώσσες την αμμουδιά. Τ' αέρινα πο­τάμια έτρεχαν γοργά και φούσκωναν και κυλούσαν πάντα σκο­τεινά ή πράσινα, χρυσορόδινα ή γλαυκά, και σκόρπιζαν αντι­φεγγίσματα ολούθε σαν ηλεκτρικού προβολές χοντρές και αδαπάνητες. Η θάλασσα ακίνητη αντανακλούσε τα τόσα χρώματα και φαίνονταν όλα ξαφνισμένα μέσα στην τόση λάμψη. Μα πε­ρισσότερο ξαφνισμένος ήμουν εγώ. Δεν ήξερα τι να κάμω και τι να συλλογιστώ. Έφτασε, είπα, του κόσμου η συντέλεια. Τέ­τοια όμως συντέλεια μπορούσε να ευχαριστήσει τον καθένα. Η Γη βούλεται να πεθάνει μέσα στα ροδοκύματα!...

Άξαφνα ανατρόμαξα. Κάτω βαθιά, μέσ’ από το μενεξεδένιο σύγνεφο, είδα να προβαίνει ίσκιος πελώριος. Η χοντρή κορμοστασιά, το πυργογύριστο κεφάλι του φάνταζαν Αγιονόρος. Τα δυο του μάτια γύριζαν φωτεινούς κύκλους κι έβλεπαν περή­φανα τον Κόσμο πριν τον κλωτσήσουν στην καταστροφή. Να τος, είπα, ο θεόσταλτος άγγελος, ο χαλαστής και σωτήρας! Τον έβλεπα κι είχα σύγκρυο στην ψυχή. Από στιγμή σε στιγ­μή πρόσμενα σφυρί να πέσει το φριχτό χτύπημα. Πάει τώρα η Γη με τους καρπούς πάει κι η θάλασσα με τα ξύλα της! Ούτε τραγούδια πλιο, ούτε ταξίδια, ούτε φιλιά!

Αλλά δεν άκουσα το χτύπημα. Ο ίσκιος πρόβαινε στα νερά με άλματα πύρινα. Κι όσο γρηγορότερα πρόβαινε, τόσο μί­κραινε η κορμοστασιά του. Και άξαφνα ο θεότρεμος όγκος χιλιόμορφη κόρη στάθηκε αντίκρυ μου. Διαμαντοστόλιστη κο­ρώνα φορούσε στο κεφάλι και τα πλούσια μαλλιά γαλάζια χήτη άπλωναν στις πλάτες ως κάτω στα κύματα. Το πλατύ μέ­τωπο, τ’ αμυγδαλωτά μάτια, τα χείλη της τα κοραλλένια έχυ­ναν γύρα κάποια λάμψη αθανασίας και κάποια πηρηφάνια βα­σιλική. Από τα κρυσταλλένια λαιμοτράχηλα κατέβαινε κι έσφιγγε το κορμί ολόχρυσος θώρακας λεπιδωτός και πρόβαλ­λε στο αριστερό την ασπίδα κι έπαιζε στο δεξί τη Μακεδόνικη σάρισα.

Δεν είχα συνέρθει από την απορία και φωνή γλυκεία, ήρε­μη και μαλακή άκουσα να μου λέει:

- Ναύτη-καλεναύτη· ζει ο Βασιλιάς Αλέξαντρος;

- Ο Βασιλιάς Αλέξαντρος! ψιθύρισα με περισσότερη απορία.

Πώς είναι δυνατό να ζει ο βασιλιάς Αλέξαντρος; Δεν ήξερα τι ρώτημα ήταν εκείνο και τι να της αποκριθώ, όταν η φωνή ξαναδευτέρωσε:

- Ναύτη-καλεναύτη· ζει ο βασιλιάς Αλέξαντρος;

- Τώρα, Κυρά μου! απάντησα χωρίς να σκεφτώ. Τώρα βασιλιάς Αλέξαντρος! Ούτε το χώμα του δε βρίσκεται στη γη.

Ωϊμέ! κακό που το ’παθα! Η χιλιόμορφη κόρη έγινε μεμιάς φοβερό σίχαμα. Κύκλωπας βγήκε από το κύμα κι έδειξε λεπιοντυμένο το μισό κορμί. Ζωντανά φίδια τα μεταξόμαλλα ση­κώθηκαν περδώθε, έβγαλαν γλώσσες και κεντριά φαρμακερά κι έχυσαν φοβεριστικό ανεμοφύσημα. Το θωρακωτό στήθος και το παρθενικό πρόσωπο άλλαξαν αμέσως, σα να ήταν η Μονοβύζω του παραμυθιού. Τώρα καλογνώρισα με ποιον είχα να κάμω! Δεν ήταν ο Χάρος της Γης, ο χαλαστής και σωτήρας άγγελος. Ήταν η Γοργόνα, τ’ Αλέξαντρου η αδερφή, που έκλεψε το αθά­νατο νερό και γύριζε ζωντανή και παντοδύναμη. Η Δόξα ήταν του μεγάλου κοσμοκράτορα, αγέραστη κι αιώνια σε στεριά και θάλασσα. Και μόνο για Κείνης τον ερχομό έχυσε ο Πόλος το Σέλας του, να στρώσει τον αθέρα με της πορφύρας το χρώμα. Δε ρωτούσε βέβαια για το φθαρτό σώμα, αλλά για τη μνήμη του αφέντη της. Και τώρα στην άκριτη μου απόκριση μανια­σμένη έριξε το χέρι, ένα δασοτριχωμένο και βαρύ χέρι στην κουπαστή, έπαιξε ζερβόδεξα την ουρά της κι έδειξε Ωκεανό τον μαλακό Πόντο.

- Όχι, Κυρά, ψέματα!... τρανοφώναξα με λυμένα γόνατα. Εκείνη με κοίταξε αυστηρά και με φωνή τρεμάμενη ξανα­ρώτησε:

- Ναύτη-καλεναύτη· ζει ο βασιλιάς Αλέξαντρος;

- Ζει και βασιλεύει· απάντησα ευθύς. Ζει και βασιλεύει και τον κόσμο κυριεύει.

Άκουσε τα λόγια μου καλά. Σα να χύθηκε αθάνατο νερό η φωνή μου στις φλέβες της, άλλαξε αμέσως το τέρας κι έλαμψε παρθένα πάλι χιλιόμορφη. Σήκωσε το κρινάτο χέρι της από την κουπαστή, χαμογέλασε ροδόφυλλα σκορπώντας από τα χείλη της. Και άξαφνα στον ολοπόρφυρον αέρα χύθηκε τραγούδι πολεμικό, λες και γύριζε τώρα ο Μακεδονικός στρατός από τις χώρες του Γάγγη και του Ευφράτη.

Σήκωσα τα μάτια ψηλά και είδα τ’ αέρινα ποτάμια, τα σκο­τεινά και τα πράσινα, τα χρυσορόδινα και τα γλυκά, να σμί­γουν στον ουρανό και να κάνουν Στέμμα γιγάντιο. Ήταν κά­μωμα του καιρού ή μην ήταν απόκριση στο ρώτημα της αθάνατης; Ποιος ξέρει. Μα σιγά σιγά οι αχτίνες άρχισαν να θα­μπώνουν και να σβήνουν μια με την άλλη, λες κι έπαιρνε τα κάλλη μαζί της η Γοργόνα στην άβυσσο.

Τώρα ούτε Στέμμα ούτε Τόξο φαινόταν πουθενά. Κάπου κάπου σκόρπια σύγνεφα έμεναν σταχτιά και κάτωχρα· και μέσα στην ψυχή μου θαμπή και ξέθωρη η πορφύρα της πατρίδας μου.

Με το μπρίκι του καπετάν Φαράση αρμένιζα μισοκάναλα εκείνη τη νύχτα.
_______________________
* μπρίκι = είδος ιστιοφόρου
ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
(Στη διεύθυνη αυτή μπορείτε να βρείτε και άλλα διηγήματα από τα ΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΛΩΡΗΣ του Καρκαβίτσα)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Ο μύθος της Γοργόνας έχει επηρεάσει πολλούς καλλιτέχνες, τόσο στο παρελθόν όσο και στις μέρες μας. Γνωστό και το βιβλίο του Στρατή Μυριβήλη: ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΓΟΡΓΟΝΑ! 

Παραθέτουμε και ένα ελαφρολαϊκό τραγούδι που έχει τίτλο Η ΓΟΡΓΟΝΑ:


Θυμίζουμε επίσης ότι υπάρχει και ένα παιδικό βιβλίο, ιδιαίτερα αγαπητό στους λιλιπούτειους βιβλιόφιλους, με τίτλο Η ΜΙΚΡΗ ΓΟΡΓΟΝΑ. Συγγραφέας ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Στην εποχή μας δυστυχώς τα περισσότερα παιδάκια της προσχολικής ηλικίας δεν ακούνε πια παραμύθια από γιαγιάδες... Κι έτσι τη ΜΙΚΡΗ ΓΟΡΓΟΝΑ όπως και όλους τους άλλους ήρωες της παιδικής λογοτεχνίας τους γνωρίζουν από DVD.

Εμείς επιμένοντας στο βιβλίο θα αναφέρουμε πως βιβλίο για τη Γοργόνα, για τη ΣΠΗΛΙΑ ΤΗΣ ΓΟΡΓΟΝΑΣ, έχει γράψει και η Λίτσα Ψαραύτη. Το θέμα του αφορά την προσφυγιά και τη Μικρασιατική Καταστροφή. Κατάλληλο για ηλικίες από 9 - 12.

Επίσης η Νίτσα Τζώρτζογλου έχει γράψει το ΦΙΛΙ ΤΗΣ ΓΟΡΓΟΝΑΣ. Ηρωίδα η Μούκη, που ζει στην Κάσο και...


9 Φεβ 2014

ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΩΤΑΚΙΑ

Τώρα που τα Πρωτάκια μας έμαθαν να διαβάζουν όλα τα γραμματάκια της Αλφαβήτας ένα όμορφο Αλφαβητάρι για την Παναγιά είναι το δώρο της δασκάλας τους. Ένα ηλεκτρονικό βιβλίο που μόνα τους μπορούν να διαβάσουν μα και να αποτελέσει ερέθισμα να ρωτήσουν γονείς και δασκάλους για όσες απορίες τους δημιουργηθούν.

ΛΗΨΗ ΕΓΓΡΑΦΟΥ  (και στη σχετική ερώτηση όταν πάτε να το ανοίξετε, επιλέξτε ΜΟΝΟ ΑΝΑΓΝΩΣΗ)

Παραθέτουμε σχετικές διαφάνειες:














Το Αλφαβητάρι διαθέτει και Παράρτημα για τους μεγάλους με πρόσθετες πληροφορίες και ιδέες. Να τονίσουμε επίσης ότι αποτελεί το πρώτο μέρος ενός πρότζεκτ για την Πρώτη Δημοτικού και θα συνοδευτεί και από κατάλληλες δραστηριότητες και ασκήσεις.

Μαρία Λαμπρίδου


5 Φεβ 2014

Πανελλήνιος Διαγωνισμός Ζωγραφικής Προγράμματος «Παιδική HELMEPA»

Αθήνα, 3 Φεβρουαρίου 2014


Πανελλήνιος Διαγωνισμός Ζωγραφικής
Προγράμματος «Παιδική HELMEPA»


H «Παιδική HELMEPA» προσκαλεί και φέτος όλα τα μέλη του Προγράμματος να συμμετάσχουν στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ζωγραφικής και να συμβάλουν με τα έργα τους στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για την προστασία του περιβάλλοντος. Το φετινό θέμα του Διαγωνισμού, που επιλέχθηκε όπως κάθε χρόνο από μηνύματα των ίδιων των παιδιών είναι:


«Ένα λουλούδι είναι ομορφιά, 

μια καθαρή παραλία είναι χαρά»


Για να γίνουν τα έργα δεκτά θα πρέπει να πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις:

P      Να προέρχονται από Ομάδες του Προγράμματος του σχολικού έτους 2013-2014
P      Να είναι δημιουργίες των ίδιων των παιδιών, χωρίς την επέμβαση ενηλίκων
P      Να είναι ομαδικά, ζωγραφισμένα σε χαρτόνι διαστάσεων 50x70 εκ., σε οριζόντια μορφή και με έντονα χρώματα
P      Να αναγράφονται στο πίσω μέρος το Σχολείο, ο αριθμός της Ομάδας και το όνομα του Εθελοντή Εκπαιδευτικού
P      Να έχουν φτάσει στα γραφεία της HELMEPA μέχρι την Παρασκευή 21 Μαρτίου 2014

Όπως και πέρυσι, ο Διαγωνισμός θα διεξαχθεί ξεχωριστά για τις δύο παρακάτω κατηγορίες παιδιών:

-         ηλικίας 5-7 ετών και Κέντρων Ειδικής Αγωγής
-         ηλικίας 8-12 ετών

Με τη λήξη του Διαγωνισμού, η γραμματεία της HELMEPA θα αξιολογήσει τα έργα και εκείνα που πληρούν τα παραπάνω κριτήρια, θα αναρτηθούν στην ιστοσελίδα της Παιδικής HELMEPA και θα είναι διαθέσιμα προς ψήφιση από τις Ομάδες του Προγράμματος και το Προεδρείο του Συμβουλίου Αντιπροσώπων.

Το καλύτερο έργο κάθε κατηγορίας θα κερδίσει το Α’ Βραβείο, που είναι η εκτύπωσή του σε Αφίσα με τα ονόματα των μελών της Ομάδας και του Εθελοντή Εκπαιδευτικού και θα διανεμηθεί στα Μέλη της HELMEPA, του Προγράμματος και ευρύτερα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έπαινοι Συμμετοχής θα απονεμηθούν στα μέλη των Ομάδων που θα λάβουν τα Β’ και Γ’ Βραβεία.


Καλή επιτυχία σε όλους!